Een bouwvergunning heet tegenwoordig officieel “stedenbouwkundige vergunning” en dit is de vergunning die u nodig heeft voor het uitvoeren van bepaalde bouwwerkzaamheden. Heeft u bouwplannen, verbouwplannen, zoals plannen voor renovaties of een uitbreiding, dan moet u daar eerst een stedenbouwkundige vergunning voor aanvragen. De gemeente beslist binnen een bepaalde termijn over het al dan niet verlenen van de stedenbouwkundige vergunning.


Wanneer is een stedenbouwkundige vergunning nodig?

De regel is dat voor plaatsen van een vast gebouw op uw grond, u een vergunning moet aanvragen. De wetgeving over de ruimtelijke ordening stelt dat u ook een stedenbouwkundige vergunning nodig heeft om:

• Grond te gebruiken voor het plaatsen van één of meer vaste constructies. Dus niet alleen voor gebouwen.
• Ook voor het slopen van constructies en gebouwen heeft u een stedenbouwkundige vergunning nodig.
• Net als voor het reconstrueren van een bouwwerk.
• En het gedeeltelijk verbouwen of uitbreiden van uw woning

Bij het aanvragen van een stedenbouwkundige vergunning wordt gekeken naar de haalbaarheid van een plan, naar de veiligheid en de structurele integriteit, maar ook of het plan voor uw huis past binnen de bestemmingsplannen van de gemeente, provincie of district.

Heeft u nieuwbouw plannen of plannen voor een uitgebreide verbouw bent u verplicht een architect in de arm te nemen. Die architect doet meer dan alleen maar tekenen. Hij stelt het dossier samen dat nodig is voor het aanvragen van de stedenbouwkundige vergunning. Hij dient ook de aanvraag zelf in. Hij kan dus van te voren al bekijken of een plan het zal halen bij de aanvraag. Ook het toezicht op de bouw valt onder de verantwoordelijkheid van de architect.

Wanneer de wet bepaald dat u voor een project een architect moet aannemen, en u doet dat niet, kan het zijn dat u grote risico's loopt.

Een verzekeringsmaatschappij zal bij schade niet uitbetalen als blijkt dat de schade had kunnen worden voorkomen door een architect aan te nemen. Bij kleinere projecten, waarvoor wel een vergunning nodig is, mag u de stedenbouwkundige vergunning zelf aanvragen en voor andere projecten heeft u geen vergunning nodig.

De gemeente kan u dwingen een gebouwde constructie weer af te breken wanneer die niet voldoet aan de wetten en regels, of wanneer u geen stedenbouwkundige vergunning heeft.


De wetgeving op het gebied van bouw, stedenbouw en ruimtelijke ordening wordt  nog een beetje ingewikkelder door regionale en culturele verschillen waar het land zo rijk aan is. Er zijn dan ook ook regelmatig aanpassingen nodig in de wetgeving. Daarom kunt u het beste naar een architect of naar uw eigen gemeente gaan om informatie in te winnen. Doe dat ook vooral, ook bij kleinere projecten. Bij een zo ingewikkelde wet- en regelgeving kan een kleine vergissing grote gevolgen hebben. Ook voor uw bankrekening.


Wanneer heeft u geen stedenbouwkundige vergunning nodig?

Belangrijk om vooraf te weten; gemeenten hebben het recht een stedenbouwkundige vergunningsplicht in te stellen, ook voor kleiner bouwwerken waarvoor eigenlijk geen vergunning nodig is.

Maar hier volgt een aantal situaties waarbij u voor bouwen of verbouwen in principe geen stedenbouwkundige vergunning nodig heeft.

De noodzakelijke toegangen tot de woning en de opritten zijn vrijgesteld van de stedenbouwkundige vergunningsplicht, ook de oprit naar de garage. Zo ook, meestal, het aanleggen van een vijver in de tuin, en zelfs van een zwembad. Er zijn wel beperkingen aangaande de afstanden tot andere gebouwen en tot de openbare weg.

Ook voor het aanleggen van een terras is geen stedenbouwkundige vergunning vereist. Voor alle drie bovenstaande gevallen hoeft u volgens de wet ook geen architect aan te nemen.

Onder bepaalde en heel strikte voorwaarden heeft u ook geen stedenbouwkundige vergunning nodig voor uitbreidingen aan uw woning. Het moet dan gaan om maximaal 40 m2 aan bijgebouwen, zoals een bijkeuken of carport tegen de zijmuur, per woning.


Voorzichtigheid is geboden

Twijfel niet om eens langs te gaan bij een goede architect en laat hem uw plannen eens goed bekijken. Voor een minimale gage krijgt u vast een paar adviezen die heel belangrijk kunnen zijn voor uw project. Vooral ook omdat architecten over het algemeen goed op de hoogte zijn van de wet- en regelgeving. 


Gezien de grote verschillen die er bestaan tussen de Belgische provincies en deelgebieden is het raadzaam heel voorzichtig te zijn bij het maken van bouwplannen. U kunt beter iets te vaak een vraag stellen dan iets niet weten. Zoek dus een architect op als u iets niet zeker weet, of ga naar uw gemeente om informatie in te winnen. Ook is veel specifieke informatie over de stedenbouwkundige vergunning te vinden op Ruimtelijkeordening.be